کش (الاستیک) ارتودنسی
کش (الاستیک) ارتودنسی
متخصص ارتودنسی کش یا الاستیک ارتودنسی را با شکل یا ترکیب خاصی به بریس‌ها متصل می‌کند. هدف از استفاده از کش تسهیل حرکت دندانها است. بریس یا سیم‌کشی دندانها غالباً نمی‌تواند به تنهایی دندانها را دقیقاً مطابق نظر متخصص جابجا کند، بنابراین در ارتودنسی از کش استفاده می‌شود تا دندانها کاملاً ردیف و مرتب شود.
اگر این کش‌ها به صورت مداوم استفاده شوند دندانها به‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌طور مطلوبی حرکت خواهند نمود. اما اگر از آنها به طور مداوم و منظم استفاده نشود درمان شما بسیار آهسته و یا متوقف می‌شود. زیرا وقتی از آنها استفاده نمی‌کنید دندان به حالت اول برمی‌گردد و در نهایت نسبت به حرکت طبیعی مقاومت پیدا می‌کند .
بریس دندان‌های بالا و پایین را ردیف و مرتب می‌کند، اما نمی‌تواند مشکلات بایت مانند اوربایت یا آندربایت را اصلاح کند. رابر باند یا کش‌های داخل دهان به منظور اصلاح بایت بین سیم‌های ارتودنسی قرار داده می‌شود. نحوه قرارگیری این کش‌ها به نحوی است که دندانها در جهت تعیین شده حرکت کند. فقط متخصص ارتودنسی می‌تواند طول و قدرت کش‌ها را مطابق با نیازهای خاص هر بیمار مشخص کند. چنانچه متخصص ارتودنسی کش خاصی را برای حرکت دادن دندانها توصیه کرد، حتماً از آن نوع کش استفاده کنید. همچنین تعداد یا قدرت کش‌ها را خودسرانه افزایش ندهید، چون با این کار به دندان‌های خود آسیب خواهید زد.
نقش کش در ارتودنسی
براکت‌ها، سیم‌های قوسی و لیگاتورها وظیفه حرکت دادن دندانها را در امتداد خط لثه و در راستای زاویه‌ی دورشونده از لثه‌ها به عهده دارند، حال آن که الاستیک فک را به سمت جلو یا عقب می‌کشد تا ردیف دندان‌های بالا و پایین روی هم قرار گیرد و به این ترتیب لبخند زیباتر شود و با بستن دهان دندانها به خوبی روی هم قرار بگیرد. همچنین کش برای تسریع حرکت یا صاف کردن دندانها به کار برده می‌شود.
برای تثبیت کش‌ها در کنار دهان از براکت‌های قلاب‌دار (هوک) استفاده می‌شود، یک یا چند براکت قلاب‌دار در هر دو سمت راست و چپ فک بالا و پایین قرار داده می‌شود. سپس کش از یک قلاب براکت به قلاب براکت روبرو متصل می‌شود. زاویه کش به میزان فشاری بستگی دارد که باید برای اصلاح بایت به دندانها وارد شود.
نحوه قرارگیری کش‌های ارتودنسی
متخصص ارتودنسی با توجه به حرکتی که برای دندانها در نظر گرفته است، شیوه متصل کردن کش‌ها را به دندانها آموزش می‌دهد تا دندانها به تدریج مرتب شود. در ادامه پیکربندی‌های متداول کش‌های ارتودنسی را شرح می‌دهیم.
کش کلاس 2
الاستیک کلاس 2 معولاً از قلاب (هوک) دندان نیش بالا به هوک دندان آسیاب اول یا دوم فک پایین متصل می‌شود. این نوع کش دندان‌های بالا را رو به عقب و دندان‌های پایین را رو به جلو حرکت می‌دهد.
کش مثلثی کلاس 2
کش مثلثی کلاس 2 نیز مانند مورد قبلی ابتدا به هوک دندان نیش فک بالا گیر داده می‌شود، سپس به هوک دندان آسیاب کوچک فک پایین و یکی از دو دندان آسیاب اول یا دوم پایین متصل می‌شود تا یک مثلث ایجاد شود. این کش مثلثی دندان‌های بالا را رو به عقب و دندان‌های پایین را رو به جلو می‌راند و کمک می‌کند تا دندان‌های عقب با هم تماس پیدا کنند و روی هم قرار بگیرند.
کش کلاس 3
مسیر کش کلاس 3 از دندان نیش پایین شروع می‌شود، سپس به سمت دندان آسیاب اول یا دوم فک بالا امتداد می‌یابد. این کش دندان‌های بالا را رو به جلو و دندان‌های پایین را رو به عقب فشار می‌دهد. بنابراین کش کلاس 3 حرکتی مخالف حرکت کش کلاس 2 را موجب می‌شود.
کش مثلثی کلاس 3
مسیر کش مثلثی کلاس 3 نیز مانند مورد قبل از هوک دندان نیش پایین شروع می‌شود، سپس کش به هوک دندان آسیاب کوچک فک بالا و یکی از دو دندان آسیاب اول یا دوم بالا گیر داده می‌شود تا یک مثلث ایجاد شود. این نوع الاستیک دندان‌های بالا را رو به جلو و دندان‌های پایین را رو به عقب حرکت می‌دهد، همچنین کمک می‌کند تا دندان‌های عقب با هم تماس پیدا کند و روی هم قرار بگیرد.
کش کلاس 1
این الاستیک از هوک دندان آسیاب اول یا دوم بالا شروع می‌شود و تا هوک دندان نیش بالا امتداد دارد. الاستیک کلاس 1 دندانها را به سمت هم حرکت می‌دهد تا فاصله بین دندانها بسته شود. الاستیک نوع 1 برای دندان‌های پایین نیز کاربرد دارد.
کش چهارگوش
الاستیک چهارگوش به چهار دندان، یعنی دو دندان بالا و دو دندان پایین، متصل می‌شود تا شکلی چهارگوش ایجاد شود. اگرچه این ترکیب‌بندی برای هر چهار دندان مفروض قابل اجرا است، اما عموماً برای دندان‌های عقب دهان توصیه می‌شود. این نوع کش باعث می‌شود که دندانها با هم تماس پیدا کنند و روی هم قرار بگیرند.
کش V شکل
این الاستیک به سه دندان متصل می‌شود تا شکلی مانند حرف V به دست آید. الاستیک V شکل باعث می‌شود که دندانها با هم تماس پیدا کنند و روی هم قرار بگیرند. این کش برای دندان‌های بالا یا پایین قابل استفاده است.
کش مثلثی قدامی
کش مثلثی قدامی معمولاً از هوک دندان نیش بالا به سمت هوک‌های دندان نیش پایین و اولین دندان آسیاب کوچک پایین کشیده می‌شود تا یک مثلث ایجاد شود. این پیکربندی برای اصلاح اپن بایت یعنی حالتی توصیه می‌شود که دندان‌های پیشین فک بالا در تماس با دندان‌های پیشین فک پایین نیست.
کش کراس بایت
کش کراس بایت معمولاً از سطح داخلی دندان‌های بالا به سمت سطح خارجی دندان‌های پایین کشیده می‌شود. هدف از این پیکربندی اصلاح مشکل کراس بایت یعنی حالتی است که دندان‌های بالا پشت دندان‌های پایین قرار می‌گیرد.
کش میدلاین
این نوع الاستیک از هوک دندان نیش بالا تا هوک دندان نیش پایین کشیده می‌شود، البته می‌توان آن را به دیگر دندان‌های پیشین نیز متصل کرد. هدف این است که خط میانی دندان‌های پیشین بالا و پایین در امتداد هم قرار بگیرد.
شما چه تجربه ای داشته اید؟ پرسش و پاسخ ارتودنسی نامرئی
راهنمایی‌های کلی
اگر می‌خواهید لبخندی زیبا با دندان‌هایی ردیف و مرتب داشته باشید و دندان‌هایتان به خوبی روی هم قرار بگیرد، توصیه‌های زیر را رعایت کنید تا هر چه سریع‌تر به هدف خود برسید:
- استفاده از الاستیک در ابتدا باعث درد گرفتن دندانها می‌شود. اما نگران نباشید چون این درد پس از چند روز استفاده مستمر از بین می‌رود.
- اگر کش را باز کنید تا دندانها مدتی استراحت کند، پس از دوباره بستن کش درد هم مجدداً شروع خواهد شد.
- استفاده مداوم از الاستیک یکی از مهم‌ترین عامل‌هایی است که طول درمان ارتودنسی را تعیین می‌کند.
- کش را هفت روز در هفته، 24 ساعت در شبانه‌روز یا طبق دستور متخصص استفاده کنید. فقط مجازی هستید که کش را هنگام صرف وعده‌های غذایی اصلی باز کنید. بهتر است کش را هنگام میل کردن تنقلات درنیاورید.
- دندانها را پس از هر وعده غذایی اصلی (صبحانه، ناهار و شام) و یک بار هم قبل از خواب مسواک بزنید و نخ بکشید و کش‌ها را نیز عوض کنید.
- خاصیت ارتجاعی کش پس از 6 ساعت استفاده کم می‌شود و کش شل می‌شود. بنابراین کش‌ها را باید 4 بار در روز عوض کنید.
- اگر کش پاره یا شل شد، بلافاصله آن را عوض کنید.
- همواره یک بسته کش اضافی همراه داشته باشید.
- بهتر است بدانید که برخی بیماران به لاتکس حساسیت دارند، الاستیک ارتودنسی نیز معمولاً از لاتکس تهیه می‌شود. البته بعضی کش‌ها از وینیل ساخته می‌شود که به همان اندازه کش‌های لاتکس برای حرکت دادن دندانها مفید است، بدون آن که باعث حساسیت شود.
عواقب استفاده نکردن منظم از کش
استفاده مداوم از کش شرط حرکت کردن موثر دندانها است. برای این که بهتر متوجه شوید، اجازه دهید استفاده از کش را به هل دادن ماشین در یک سربالایی تشبیه کنیم. هرچه مدت بیشتری از کش استفاده کنید، ماشین را بیشتر رو به بالا هل داده‌اید. حال هر وقت استفاده از کش را متوقف کنید، ماشین نیز رو به پایین برمی‌گردد، تمام زحماتتان به هدر می‌رود و باید دوباره از اول شروع کنید. اگر تمام وقت از کش استفاده نکنید، دندانها دوباره به موقعیت اولیه برمی‌گردد. در بعضی شرایط متخصص ارتودنسی توصیه می‌کند که فقط شب‌ها از الاستیک استفاده کنید. استفاده تمام وقت کش معمولاً در شرایطی توصیه می‌شود که حرکت بایت و دندان مدّ نظر باشد؛ حال آن که هدف از استفاده شبانه نگه داشتن دندانها در موقعیت صحیح و حفظ نتیجه است.
کش‌های ارتودنسی رنگارنگ
الاستیک ارتودنسی معمولاً در رنگین کمانی از رنگ‌ها قابل تهیه است. کودکان و نوجوانان غالباً طرح‌های مختلف و ترکیبی از رنگ‌ها را انتخاب می‌کنند. به این ترتیب درمان مفرح و لذت‌بخش می‌شود و تحمل کردن ناراحتی ناشی از سیم کشی دندانها نیز آسان‌تر می‌شود.
