شکاف کام و لب (لب شکری) و درمان ارتودنسی
شکاف کام و لب (لب شکری) و درمان ارتودنسی
ارتودنسی فک و صورت یک درمان تخصصی ارتودنسی است که بر درمان شکاف لب و کام و همچنین نقایص دیگر در هنگام تولد که بر رشد دندان‌ها و فک اثر می‌گذارد، تمرکز می‌کند. متخصصان این زمینه به تنهایی کار نمی‌کنند. در عوض، اغلب با سایر پزشکان از جمله گفتار درمان‌گران، جراحان دهان و جراحان پلاستیکی که در اصلاح فک و صورت تخصص دارند، همکاری می‌کنند. ارتودنسی بخشی از درمان شکاف لب و کام را مدیریت می‌کند.
شکاف لب و شکاف کام چیست؟
لب شکری و شکاف کام نقایص مادرزادی هستند و از ناهنجاری‌های صورت و دهان به حساب می‌آیند. این وضعیت در دوران اولیه بارداری در رحم اتفاق می‌افتد. شکاف کام نشان می‌دهد که بافت کافی در دهان و اطراف لب وجود ندارد. بنابراین، نواحی به گونه‌ای که باید باشند، به هم پیوند نیافته‌اند.
شکاف لب به این معنی است که لب به جای اینکه یکی باشد، به دو قسمت تقسیم می‌شود. این مشکل باعث ایجاد فاصله بین دو قسمت لب می‌شود و حتی می‌تواند تا بالاتر از پایه بینی کودک ادامه داشته باشد. به علت فقدان بافت، تقسیم لب می‌تواند به این معنا باشد که بافت استخوانی و لثه در دهان وجود ندارد. ناحیه پشت دندانهای بالایی شما به کام شناخته می‌شود. یک کام شکاف‌دار حالتی است که در کام، شکافی مانند لب وجود دارد. این مشکل می‌تواند در جلوی کام در ناحیه استخوانی یا به سمت پشت کام در ناحیه نرم‌تر رخ دهد. شکاف لب و کام می‌تواند یک وضعیت بسیار جدی باشد. این نقایص می‌توانند تنها یک طرف لب و کام یا هر دو طرف را تحت تاثیر قرار دهند. این مشکل در هر 1 از 700 تولد اتفاق می‌افتد.
لب شکری و شکاف کام چیزی است که کاملا در هنگام تولد مشخص است. این ویژگی باعث می‌شود که تشخیص لب شکری و شکاف کام راحت‌تر از انواع نقایص مادرزادی دیگر باشد. اغلب اوقات این مشکل می‌تواند از طریق سونوگرافی قبل از اینکه نوزاد متولد گردد، تشخیص داده شود. شکاف لب و کام از آنجایی که ممکن است شاخص دیگر ناهنجاری‌ها باشد، مهم است.
چه زمان باید درمان آغاز شود؟
ارتودنسی باید قبل از اینکه دندانهای کودک شما از لثه بیرون آید، شروع شود. مداخله جراحی زودهنگام معمولا در حدود 3 تا 6 ماهگی اتفاق می‌افتد. این عمل برای رشد دهان در آینده بسیار مهم است. یکی دیگر از مزایای درمان زودهنگام با ارتودنسی داشتن متخصصی است که می‌تواند به سوالات شما پاسخ دهد. رشد چهره فرزند شما ارزیابی خواهد شد و برنامه‌ای برای درمان بهتر لب شکری و یا شکاف کام کودکتان ایجاد خواهد شد. علاوه بر این، پس از اینکه دندانهای دائمی کودک شما بیرون آمدند، متخصص ارتودنسی می‌تواند دندان‌ها را صاف و ردیف نماید.
عوارض شکاف لب و شکاف کام
خوشبختانه وقتی که شکاف لب و شکاف کام با استفاده از ارتودنسی فک و صورت در سنین پایین درمان شود، کودکان می‌توانند به خوبی ظاهری طبیعی داشته باشند، و به بیمار الگوهای منظم گفتاری و توانایی خوردن بدون هیچ مشکلی را ارائه می‌دهد. اگر کودکان دارای شکاف لب و کام درمان نشوند، ممکن است دچار عوارض جدی شوند از جمله:
- مشکل شیردهی در نوزادی
- مشکل غذا خوردن در سنین بالاتر
- عفونت‌های گوش در نتیجه تجمع مایعات
- از دست دادن شنوایی
- مشکلات دندانی آینده
- مشکل در صحبت کردن
- اعتماد به نفس پایین
مراقبت‌های بعدی ممکن است شامل گفتار درمانی، عمل جراحی پلاستیک و استفاده از لوازم دندانپزشکی برای کمک به جبران دندانهای از دست رفته باشد. فرزند شما ممکن است نیاز به لیفت کام داشته باشد. اگر کودک شما نیاز به یکی از این تجهیزات دندانپزشکی برای کمک به بهبود گفتار خود داشته باشد، متخصص ارتودنسی فک و صورت به طور مستقیم با متخصص گفتار درمانی همکاری خواهد کرد.
درمان لب شکری و شکاف کام
به طور کلی، درمان لب شکری و شکاف کام نیاز به عمل جراحی دارد. تعیین تعداد جراحی‌هایی که برای اصلاح شکاف کام مورد نیاز است چالش برانگیز می‌باشد. به طور طبیعی، درمان بستگی به شدت اختلال دارد. زمان مناسب برای درمان شکاف لب و کام بین سه تا شش ماهگی است.
می‌توان برای درمان شکاف کام یا لب عمل جراحی انجام داد. هدف از این عمل جراحی کاهش احتمال آب آوردن گوش می‌باشد. این جراحی به فک و دندانهای کودک نیز کمک می‌کند تا در مکان های مناسب رشد کنند. اغلب کودکان در حدود 8 سالگی تحت عمل جراحی دیگری برای لب و کام قرار می‌گیرند. هدف این عمل جراحی انجام پیوند استخوان است (گرچه همیشه مورد نیاز نیست). پیوند استخوان از دندانهای دائمی محافظت می‌کند و همچنین می‌تواند برای پر کردن لثه‌های بالایی استفاده شود.
گاهی اوقات، جراحی‌های بیشتر با هدف بهبود بیان محض کافی نیست. مواردی وجود دارد که جراحی‌های بعدی برای دلایل عملکردی و یا کاربردی مورد نیاز است. بعضی از کودکان نیاز به عمل جراحی دارند تا به آنها در باز و بسته کردن دهان خود کمک کند یا ممکن است برای بهبود ظاهر پوست نیاز به جراحی داشته باشند. در موارد دیگر، ممکن است نیاز به عمل جراحی برای بهبود تنفس لازم باشد. به طور کلی، جراحی‌های بعدی فقط در حدود 1کودک از هر 5 نفر مبتلا به شکاف لب و کام مورد نیاز است. ممکن است برای درمان شکاف لب و کام از روش های دیگری همچون دندانسازی مانند پروتز، دندان مصنوعی و … نیز بهره گرفته می شود.
مراحل درمان ارتودنسی جمجمه و صورت
درمان ارتودنسی اغلب در مراحلی انجام می‌شود که ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- درمان در دوران کودکی (در قالب لوازمی مانند NAM)
- دوره دندانهای شیری(تا 6 سالگی)
- دوره دندانی مختلط (7 تا 12 سالگی)
- دوره دندانهای دائمی(بعد از 12 سالگی)
هر مرحله درمان ارتودنسی اهداف خاصی دارد و در میان مراحل، ابزار ارتودنسی برداشته می‌شوند. هر مرحله از درمان ممکن است با حفظ ارتودنسی و مشاهده منظم دنبال شود؛ دوره نگهداری ارتودنسی برای دندانهای دائمی ممکن است در بزرگسالی ادامه یابد.
فاز پس از تولد: NAM (مدل‌سازی سوراخ‌های بینی)
NAM یک تکنیک غیر جراحی مدل‌سازی بافت نرم لب و بینی برای کاهش بدشکلی شکاف قبل از عمل جراحی بستن لب می‌باشد. درمان NAM همچنین بخش‌های شکاف سوراخ بینی را برای کاهش فضای شکاف تقریب می‌زند. به نظر می‌رسد که این درمان، عمل جراحی اولیه لب را تسهیل کرده و میزان تشکیل اسکار را کاهش می‌دهد، در نتیجه باعث بهبود ناهنجاری بینی و ظاهر صورت در سال‌های اولیه کودکی است.
سال‌های کودکی: بریس‌های دندانی و تجهیزات فاز اول
ارتودنسی نیاز به هماهنگی بین جراح و متخصص ارتودنسی دارد که مهمترین عامل در مدیریت نقص استخوان فک بالایی است که ممکن است از شکاف حاصل شود. بازسازی شکاف کام می‌تواند با جراحی (پیوند استخوان) توسط جراح انجام شود. متخصص ارتودنسی ممکن است ابزار و بریسی روی دندانهای فک بالایی قرار دهد تا برای پیوند استخوان آماده شود. پس از پیوند استخوان معمولا نگهدارنده قرار می‌گیرد تا از بریس‌ها به طور کامل استفاده شود. آتل‌های جراحی ممکن است در طول جراحی مورد نیاز باشد.
سال‌های نوجوانی و پس از آن: فاز دوم و سوم بریس‌های دندانی
هنگامی که کودک به سن نوجوانی نزدیک می‌شود، بریس‌های دندانی مجددا برای اصلاح موقعیت دندان‌ها و نهایی کردن شکل دندان‌ها لازم می‌باشد. اگر دندان‌ها بخاطر موقعیت غیر طبیعی فک به درستی قرار نگیرند، متخصص ارتودنسی و جراح دوباره تلاش‌های خود را هماهنگ می‌کنند. اگر موقعیت دندان‌ها به تنهایی با ارتودنسی اصلاح نگردد، روش ترکیبی ارتودنسی و جابجایی فک با جراحی ضروری است. چنین جراحی معمولا پس از رشد دوران بلوغ تکمیل می‌شود. تشکیل استخوان غایب می‌تواند قبل از تکمیل رشد انجام شود و زمانی که کودکان در اوایل پیدایش دندانهای دائمی هستند، موثر می‌باشد. اگر پس از جراحی، رشد متعاقبی اتفاق بیفتد، جراحی فک دیگری ممکن است نیاز باشد. با این حال، مقدار استخوان ایجاد شده توسط پیوند و عملکرد بهبود یافته تا حد زیادی با کاهش احتمال عود افزایش می‌یابد.
مراقبت دهانی
اگر دهان و دندان کودکتان با یک مسواک نرم تمیز نمی‌شود، متخصص ارتودنسی فک و صورت شما می‌تواند وسیله‌ای را برای این منظور توصیه کند. مراقبت‌های روزانه از دندان کودک (معاینات ، تمیز کردن، و درمان فلوراید) باید در یک سالگی آغاز شود
