ناهنجاری‌ها و مشکلات ارتودنسی در یک نگاه
ناهنجاری‌ها و مشکلات ارتودنسی در یک نگاه
ناهنجاری‌ها و مشکلات ارتودنسی را می‌توان از چند دیدگاه مختلف بررسی نمود. به عنوان مثال از دیدگاه سبب شناسی (علت ایجاد مشکلات) می‌توان به عواملی نظیر وراثت و عوامل محیطی اشاره نمود. ناهنجاری‌هایی نظیر جلو یا عقب بودن هریک از دو فک، ارتفاع زیاد صورت، عدم هماهنگی سایز دندان‌ها و فک، فقدان یک یا چند دندان و یا دندانهای اضافی از جمله مسائلی هستند که عامل وراثت در بروز آنها دخالت دارد. عوامل محیطی نیز در بروز مشکلاتی نظیر از دست رفتن فضای لازم جهت رویش دندانهای دائمی، بیرون‌زدگی دندان‌ها به علت عادات مختلف، افزایش ارتفاع صورت به علت مشکلات تنفسی و … می‌توانند مؤثر باشند. لازم به ذکر است که اغلب ناهنجاری‌ها و مشکلات ارتودنسی دارای عوامل متعدد و گاه ناشناخته می‌باشند. در این جا به منظور آگاهی بیشتر شما در این زمینه، ناهنجاری‌های ارتودنسی را در مراحل مختلف سنی به طور خلاصه بررسی می‌کنیم:
زندگی داخل رحمی (قبل از تولد)
عواملی نظیر فشارهای داخل رحمی و یا قرارگیری نامناسب جنین می‌توانند موجب بروز نقایص رشدی در فکین گردند. همچنین مصرف سیگار، مشروبات الکلی و برخی داروها توسط مادر می‌تواند باعث ایجاد مشکلاتی مانند شکاف‌های کام و لب، نقص رشد فک بالا و ناهنجاری‌های متعدد دیگر شود. لذا در صورت نیاز به مصرف دارو توسط مادر باردار، مشورت با پزشک متخصص ضروری است. همچنین گاهی استفاده از وسایل کمکی در هنگام زایمان باعث وارد آمدن صدمه به فک پایین و ایجاد نقص رشدی در آن می‌گردد.
پس از تولد
به ندرت در دهان نوزاد تازه متولد شده یک دندان مشاهده می‌گردد (گاهی یک ماه پس از تولد یک دندان رویش می‌نماید). این دندان ممکن است جزء دندانهای شیری کودک و یا دندان اضافی باشد و ممکن است در روند شیردهی مادر ایجاد اختلال نماید. از این رو جهت رفع مشکل، مراجعه به پزشک متخصص توصیه می‌شود. همچنین در این زمان ممکن است مشکلات مادرزادی نظیر شکاف لب و کام و سایر بیماری‌های مادرزادی مشاهده گردد که درمان این موارد نیازمند مراجعه به تیم متخصصین مربوطه می‌باشد.
دوره دندانهای شیری
این دوره حدود سنین 2 تا 5 سالگی را شامل می‌شود. مشکلاتی از قبیل تنگی فک بالا، جلو بودن شدید فکین (به‌خصوص فک پایین)، انحراف فک پایین به جلو یا طرفین در هنگام بستن دهان می‌بایست پیگیری و درمان شوند. از این رو مراجعه به متخصصین جهت معاینه کودک از نظر احتمال وجود مشکلات مذکور توصیه می‌گردد. همچنین حفظ دندانهای شیری و جلوگیری از پوسیدگی آنها به منظور نگهداری فضا برای دندانهای دائمی زیرین ضروری می‌باشد.
دوره دندانی مختلط
این دوره از حدود 6 تا 7 سالگی آغاز شده و تا حدود 12 سالگی ادامه می‌یابد. این دوره از دیدگاه مشکلات ارتودنسی از اهمیت خاصی برخوردار است زیرا جایگزین شدن دندانهای شیری توسط دندانهای دائمی در این دوره صورت می‌گیرد. در این دوره درمان‌های مربوط به نقایص رشدی فکین و همچنین مرتب نمودن ابتدایی دندان‌ها و ایجاد زمینه مناسب جهت رویش طبیعی دندانهای دائمی مد نظر قرار دارند. به این ترتیب معاینه کودک شما توسط متخصص در ابتدای این دوره بحرانی بسیار سودمند خواهد بود.
دوره دندانهای دائمی
این دوره از حوالی 12 سالگی که آخرین دندان شیری توسط دندان دائمی مربوطه جایگزین می‌گردد، شروع شده و تا آخر عمر ادامه می‌یابد. در این دوره اغلب مشکلات ارتودنسی با به‌کارگیری وسایل ثابت درمان می‌گردند. همچنین در برخی موارد به منظور ایجاد فضا برای مرتب نمودن دندان‌ها و اصلاحات دیگر، کشیدن برخی از دندانهای دیگر اجتناب‌ناپذیر می‌باشد. همچنین مشکلات شدید فکی در این دوره معمولاً نیازمند درمان توأم ارتودنسی و جراحی فک می‌باشند. به این ترتیب که ابتدا درمان ارتودنسی به منظور آماده نمودن بیمار برای جراحی فک انجام شده و سپس جراحی برای جابه‌جایی فکین صورت می‌گیرد. ضمناً پس از انجام جراحی فک نیز یک دوره کوتاه مدت ارتودنسی برای ایجاد تغییرات نهایی ضروری است.
