درمان ارتودنسی بیماران فاقد دندان ثنایای کناری
درمان ارتودنسی بیماران فاقد دندان ثنایای کناری چگونه صورت می گیرد؟ برنامه درمانی فقدان ثنایای جانبی چیست؟ بهترین گزینه برای از دست دادن ثنایای جانبی چیست؟ اگر ثنایا نداشته باشیم چه اتفاقی می افتد؟
آنودنشیا فقدان مادرزادی ژنتیکی (ارثی) یک یا چند دندان شیری یا دائمی است. دندان های ثنایای جانبی فوقانی از جمله دندان هایی هستند که اغلب به طور مادرزادی با شیوع 2± درصد جمعیت وجود ندارند.
بر خلاف سایر دندانها، مانند دندانهای پرمولر پایین که بهطور ارثی با بروز مشابهی از دست میروند، پیامدهای زیبایی برای دندان قدامی مانند دندان ثنایای جانبی مهمتر است و این بر انتخاب طرح درمانی برای پر کردن فضای خالی تأثیر میگذارد. نکته قابل توجه دیگری که باید در نظر گرفت هزینه جایگزینی دندان از دست رفته در صورتی است که جایگزینی آن به بستن فضای ارتودنسی ترجیح داده شود میباشد.
راه های درمان ارتودنسی بیماران فاقد دندان ثنایای کناری
گزینه های مختلف پروتز امکان جایگزینی دندان های ثنایا (پروتز جزئی، پل مریلند (باند رزین)، بریج، ایمپلنت دندانی را فراهم می کند. هزینه این پروتزها می تواند از چند صد هزار تومن برای ساده ترین پروتزهای متحرک جزئی که می توانند هر دو دندان ثنایای جانبی را جایگزین کنند تا بیش از چند ده میلیون تومان برای ایمپلنت (برای هر دندان ثنایای) متفاوت باشد. در انتخاب درمان ایده آل برای یک بیمار جوان باید چندین ملاحظات رعایت شود و والدین باید در این تصمیم دخیل باشند. هنگامی که دندانهای ثنایای جانبی بالایی وجود نداشته باشد، 3 درمان ممکن وجود دارد:
1- بسته شدن فضاها و جایگزینی دندانهای ثنایای جانبی توسط نیش. نوجوان 13 ساله با فقدان ثنایای لترال فوقانی دائمی (آنودنشیا). دندان نیش در جایی که دندان های ثنایای جانبی از دست رفته باید بیرون آمده اند و بین دندان ها فاصله وجود دارد.
گزینه های درمان یا نگه داشتن دندان نیش در جایی که دندان های ثنایای جانبی باید باشند و بسته شدن فضاهای فعلی یا بازکردن فضاها و جایگزینی دندان های ثنایای جانبی بعد از درمان ارتودنسی توسط بریج یا ایمپلنت (توسط دندانپزشک عمومی) است. برای انتخاب گزینه درمانی باید چندین ملاحظات را در نظر داشت و بیمار (یا والدین او) در این تصمیم دخالت دارند.
برای تعیین بهترین روش تعویض دندان با دندانپزشک عمومی مشورت می شود. نیش های فوقانی اصلاح شده و نزدیک تر شدند تا فضاهای قدامی بسته شود و در نتیجه جای دندان های ثنایای جانبی (فلش) از دست رفته جایگزین شود. این روش از نیاز به استفاده از بریج، ایمپلنت و غیره برای جایگزینی دندانهای ثنایای جانبی جلوگیری می کند.
نیش های فوقانی اصلاح شده و نزدیک تر شدند تا فضاهای قدامی بسته شود و در نتیجه جای دندان های ثنایای جانبی (فلش) از دست رفته جایگزین شود. اگر دندان نیش جایگزین ثنایای جانبی شود. هنگامی که دندان نیش جایگزین دندان ثنایای جانبی می شود، تاج آن باید تغییر شکل داده یا اصلاح شود و تاجایی که ممکن است شبیه این دندان ثنایای جانبی (با رنگ مشکی) باشد و عملکرد مشابهی داشته باشد.
2- باز کردن فضای ثنایای جانبی و جایگزینی پروتز دندانهای ثنایای جانبی نوجوان 15 ساله ای که هر دو دندان ثنایای جانبی فوقانی را از دست داده است (فقدان مادرزادی/آنودنشیا). پس از مشاوره با دندانپزشک عمومی تصمیم بر این شد که فضاهای دندان ثنایای جانبی باز شود و پس از درمان ارتودنسی به صورت مصنوعی جایگزین شود.
گزینه های پروتز عبارتند از نصب ایمپلنت دندان (مانند مورد زیر)، یک پل (پروانه یا پل معمولی) یا استفاده از یک پروتز جزئی متحرک. فضاهای دندان های ثنایای جانبی به تدریج در طول درمان باز می شوند و هنگامی که به اندازه کافی بزرگ شدند، دندان های مصنوعی برای زیبایی بهتر روی بریس ها قرار می گیرند.
فضاهای دندان های ثنایای جانبی به تدریج در طول درمان باز می شوند و هنگامی که به اندازه کافی بزرگ شدند، دندان های مصنوعی برای زیبایی بهتر روی بریس ها قرار می گیرند.
نه تنها تاج ها، بلکه ریشه ها نیز!
هنگامی که ایمپلنت های دندانی برای جایگزینی دندان های ثنایای جانبی (یا هر دندان دیگری) انتخاب می شوند، موقعیت دندان های مجاور نسبت به دندان های از دست رفته، و به طور خاص ریشه (های) آن ها برای امکان قرارگیری مناسب ایمپلنت بسیار مهم است. اگر ریشه ها زاویه محوری نامناسب داشته باشند ، اسقرار ایمپلنت دندان ممکن است غیرممکن باشد.
متخصص ارتودنسی با همکاری دندانپزشک عمومی یا سایر متخصصان مسئول نصب ایمپلنت (پریودنتیست، جراح فک و صورت) دندان ها را در موقعیت بهینه قرار می دهد تا امکان نصب ایمپلنت ها فراهم شود. برای آشنایی بیشتر با اصلاحات ارتودنسی در برنامه ریزی ایمپلنت های دندانی، ایمپلنت های دندانی و نمونه های دیگر را ببینید.
۳- روش درمان اخر در نتیجه به گشودن فضا در یک سمت برای استقرار ایمپلنت و بستن فضا از طریق نزدیک کردن دندان ثنایای جلویی به دندان نیش است تصویر زیر مربوط به یک مرد 41 ساله به خوبی نشان می دهد که چگونه می توان ترکیب هر دو رویکرد را متصور شد. بیمار پس از صحبت با دندانپزشک عمومی خود، فضای ثنایای جانبی راست را ببندد و بعد از درمان ارتودنسی، جای سمت چپ را با ایمپلنت دندان جایگزین کند.
بنابراین مکانیک مورد استفاده با هدف “حرکت به جلو” دندان های خلفی در سمت راست و باز کردن فضای سمت چپ با حرکت دادن دندان ثنایای چپ به سمت خط وسط و کمی بیشتر حرکت دادن دندان های خلفی به عقب بود.
فضای سمت چپ باید به اندازه کافی گسترده باشد تا امکان نصب ایمپلنت را فراهم کند، که حداقل به 7 میلی متر نیاز دارد و ریشه دندان های مجاور ایمپلنت آینده باید به اندازه به حاشیه رانده شود. برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد تمایل نقش ریشه دندانهای مجاور به مقاله مرتبط به برنامه ریزی ارتودنتیست برای ایمپلنت دندان مراجعه فرمایید.
دندان نیش راست باید با تراشیدن آن و با افزودن مواد کامپوزیت اصلاح شود تا بتواند شبیه یک دندان ثنایای جانبی “عادی” در طرف مقابل باشد. لازم به ذکر است که زمانی که دندان پرمولر جایگزین دندان نیش می شود و زمانی که دندان نیش باید در جایی که دندان ثنایای جانبی باید قرار گیرد، اغلب به دست آوردن یک مشابهت” ایده آل دشوار است.
بنابراین، در مثال بالا، اکلوژن در انتهای درمان ارتودنسی در سمت راست (تصاویر C) به خوبی سمت چپ که در آن هیچ جابجایی دندانی انجام نشده است، نیست.
مزایا و معایب هر درمان ارتودنسی بیماران فاقد دندان ثنایای کناری چیست؟
هر یک از گزینههای درمانی که قبلاً توضیح داده شد، مزایا و معایبی را ارائه میدهند و هر کدام میتوانند تحت شرایط خاصی از نظر زیبایی و عملکرد موفق باشند.، جایگزینی دندان غایب با پروتز ایمپلنت دندان مزایا بر خلاف زمانی که از بریج سنتی استفاده می شود یا زمانی که دندان نیش باید برای جایگزینی ثنایای جانبی تغییر شکل داده شود، نیازی به اصلاح دندان های مجاور نیست.
اکلوژن گاهی اوقات زمانی که همه دندان ها وجود دارند بهتر می شود. یک نیش که در موقعیت ایده آل قرار گرفته باشد، عملکرد بهینه را ممکن می سازد. معایب گران تر، تاج باید چندین بار در طول عمر تعویض شود.
نصب ایمپلنت تنها زمانی انجام می شود که رشد فک کامل شده باشد (± تاخیر طولانی) که می تواند در سن 16-17 سالگی برای دختران و 20-21 سالگی برای پسران باشد. ایمپلنت های دندانی ممکن است پس از مداخله شکست بخورند و عوارضی ایجاد شود. ایمپلنت مانند یک دندان انکیلوز عمل می کند، بنابراین اگر تغییرات اکلوزال در طول سال ها اتفاق بیفتد، موقعیت تاج روی ایمپلنت تغییر نمی کند.
در حالی که دندان های دیگر می توانند حرکت کنند که می تواند باعث ایجاد مشکل زیبایی شود. بسته شدن فضا با حرکت دادن دندان نیش مزایا اگر در ابتدا کمبود فضا در قوس بالایی وجود داشته باشد، می تواند اصلاحات ارتودنسی را ساده کند. اکلوژن گاهی اوقات زمانی که همه دندان ها وجود دارند بهتر می شود.
یک نیش که در موقعیت ایده آل قرار گرفته باشد، عملکرد بهینه را ممکن می سازد. حفظ سطح استخوان در ناحیه ای که ثنایای جانبی در آن قرار دارد را ممکن میشود.
برخی مطالعات نشان داده اند که سلامت پریودنتال (انساج نگهدارنده) با دندان طبیعی بهتر از ایمپلنت است. معایب شکل و رنگ دندان نیش می تواند به سختی با ثنایای مرکزی هماهنگ شود، ممکن است نیاز به اصلاح با استفاده از یک تراش مختصر یا افزودن کامپوزیت داشته باشد.
بررسی ادراک زیبایی برای راه حل های فقدان ثنایای جانبی
مطالعه ای از Armbruster (2005) تلاش کرد تا مشخص کند که چگونه دندانپزشکان عمومی، ارتودنتیست ها و سایر متخصصان دندانپزشکی جذابیت زیبایی را در شرایط زیر نسبت به دندان ها در افرادی که دندان های ثنایای جانبی از دست داده بودند بررسی کردند.
الف. درمان شده با یک پل پروانه ای (پلی با بال های متصل به دندان) جایگزین شده بودند، )، ی. ایمپلنت دندان ج. بسته شدن فضا با جایگزینی نیش.
این موارد با گروه کنترل متشکل از افرادی که هیچ دندانی از دست نداده بودند مقایسه شد. ارتودنتیست ها تصاویر بدون از دست دادن دندان را ترجیح دادند و ودر رتبه دوم اولویت ایشان دندان نیش جایگزین دندان های ثنایای جانبی بود ، و در نهایت پل های پروانه ای و ایمپلنت های دندانی رتبه های آخر جذابیت از نظر ارتودنتیست ها بود در مقابل تعداد بیشتری از دندانپزشکان و سایر متخصصان به دلایل زیبایی، دندان های ثنایای جانبی را با ایمپلنت جایگزین می کنند.
با این حال، چند تن از این پزشکان اشاره کردند که آنها را انتخاب می کنند که نیش ها را برای فرزند خود به هم نزدیک کنند. دندانهای ثنایای جانبی نه تنها تحت تأثیر میزان نسبتاً قابل توجهی از فقدان مادرزادی قرار می گیرند، بلکه دارای نقایص شکل گیری هستند که آنها را باریک، کوتاه و بدشکل می کند.
گاهی اوقات، این دندانها را میتوان «بازسازی» کرد تا شکل و ابعاد طبیعی به آنها داده شود، اما در موارد خاص، میتوان آنها را کشیده و سپس با دندانها بهگونهای برخورد کرد که گویی دندانهای از دست رفته مادرزادی وجود دارد. دندانهای ثنایای جانبی باریک، کوتاه و بد شکل کشیده شده تا با نیش جایگزین شوند.
برای درمان (A,؛ قبل از درمان) نوجوانی که دارای یک دندان ثنایای جانبی است. دندان ثنایای جانبی کشیده شد و دندان نیش های به سمت جلو حرکت داده های شد تا فضاها پر شود. نیش ها تغییر شکل داده شدند . هنگامی که یک درمان ارتودنسی در دوران نوجوانی بیمار به پایان می رسد، ممکن است چندین سال طول بکشد تا بتوان از ایمپلنت های دندانی برای جایگزینی دندان های ثنایای جانبی از دست رفته استفاده کرد، زیرا نشان داده شده است که برای قرار دادن چنین ایمپلنت هایی باید تا پایان رشد صبر کرد.
این امر از نا همسطح شدن تاج تحت حمایت ایمپلنت با سایر دندان ها در طول رشد باقیمانده جلوگیری می کند. این رشد باعث می شود که دندان های مجاور ایمپلنت به صورت عمودی حرکت کنند، اما ایمپلنت حرکت نمی کند که باعث ایجاد بی نظمی غیر زیبایی می شود.
مشکل چندین سال انتظار قبل از نصب ایمپلنت دندانی این است که از دست دادن یا تحلیل استخوان ممکن است در جایی که دندان های ثنایای جانبی باید باشند رخ دهد. در یک تکنیک جذاب و جدید با هدف حفظ استخوان آلوئول و کاهش تحلیل تدریجی آن قرار دادن مینی اسکروهای موقت است که میتوان روی آن دندانهای مصنوعی موقت قرار داد.
این یک راه حل زیبایی قابل قبولی میدهد و عرض فضای موجود را برای جایگزینی نهایی با روکش ایمپلنت حفظ می کند. هنگامی که رشد فک کامل شد، ایمپلنت های انکوریج موقت برداشته می شوند و می توان ایمپلنت دندانی را که برای دریافت یک تاج معمولی طراحی شده است، نصب کرد.
مینی اسکروهای انکوریج موقتی که برای این کار استفاده میشوند، کوچکتر از ایمپلنتهای دندانی معمولی هستند و برخی از پیچها طراحی کمی متفاوت برای چسباندن تاج روی آن دارند (نمونه زیر را ببینید). استفاده از مینی اسکروهای انکوریج برای حمایت از تاج و حفظ استخوان آلوئول پس از درمان ارتودنسی.
(A) پسر 14 ساله با فقدان ثنایای جانبی فوقانی. فضاها به صورت ارتودنسی برای جایگزینی دندانهای از دست رفته با استفاده از ایمپلنتهای دندانی باز شدند که تنها در چند سال آینده نصب میشوند.
(ب) برای حفظ استخوان آلوئول و به حداقل رساندن خطرات تحلیل استخوان، دستگاه های مینی اسکرو های موقت در جایی که دندان های ثنایای جانبی باید قرار گیرند (فلش) وارد می شوند. (C) روکش های موقت روی پیچ های کوچک مینی اسکرو ثابت می شوند. (د) رادیوگرافی که مینی اسکروهای انکوریج را در جای خود نشان میدهد. که برای پشتیبانی از تاج موقت استفاده می شود . آنها شامل یک قسمت مرکزی هستند که می توان تاج را به آن وصل کرد.
دندانهای ثنایای جانبی نه تنها تحت تأثیر میزان نسبتاً قابل توجهی از فقدان مادرزادی قرار می گیرند، بلکه دارای نقایص شکل گیری هستند که آنها را باریک، کوتاه و بدشکل می کند. گاهی اوقات، این دندانها را میتوان «بازسازی» کرد تا شکل و ابعاد طبیعی به آنها داده شود، اما در موارد خاص، میتوان آنها را کشیده و سپس با دندانها بهگونهای برخورد کرد که گویی دندانهای از دست رفته مادرزادی وجود دارد.
دندانهای ثنایای جانبی باریک، کوتاه و بد شکل کشیده شده تا با نیش جایگزین شوند. برای درمان (A,؛ قبل از درمان) نوجوانی که دارای یک دندان ثنایای جانبی است. دندان ثنایای جانبی کشیده شد و دندان نیش های به سمت جلو حرکت داده های شد تا فضاها پر شود. نیش ها تغییر شکل داده شدند.
خلاصه
سه روش کلی برای مدیریت بیمار فاقد دندان ثنیای کناری فک بالا وجود دارد راه حل اول :فضاها را باز کنید و دندان های از دست رفته را با پروتز جایگزین کنید.
راه حل دوم : با حرکت دادن دندان های خلفی به سمت جلو، فضاها را ببندید. دندان های نیش جایگزین دندان های ثنایای جانبی و دندان های پرمولر جایگزین دندان های نیش می شوند. دندانها باید بر این اساس “اصلاح” یا تغییر شکل داده شوند . ترکیبی از هر دو: باز شدن از یک طرف و بسته شدن از طرف دیگر.
بیشتر بدانید: لبخند لثه ای چیست؟
دکتر سید امین همایونی در اینستاگرام