جراحی اصلاح فک در درمان ارتودنسی

جراحی فک که به آن جراحی ارتوگناتیک (orthognathic surgery) می گویند یک عمل جراحی اصلاحی است که برای اصلاح مشکلات استخوان فک بیمار (در مواردی که تنها با براکت و سایر وسیله‌ های ارتودنسی مشکل موجود قابل اصلاح نیست) انجام می‌شود.
بسیاری از افراد هنگامی که برای دریافت براکت به ارتودنتیست مراجعه می‌نمایند، متوجه می‌شوند که به جراحی فک نیاز دارند. ممکن است مشخص شود علاوه بر مشکلات دندانی، دچار مشکلات اسکلتی هستید و نیاز به جراحی برای اصلاح رشد بیش از حد یا کمبود رشد استخوان فک دارید.
پیش از جراحی فک احتمالاً به شما براکت داده می‌شود تا دندان‌ها به موقعیت جدید انتقال پیدا کنند. ممکن است براکت در طول جراحی فک نیز در دهان بماند و حدود شش هفته پس از جراحی فک مجدداً تنظیم شود.

جراحی فک چگونه انجام می‌شود؟

جراحی اصلاحی فک معمولاً در بیمارستان انجام می‌شود. این کار باید تحت بیهوشی عمومی صورت بگیرد.

بسیاری از افراد تصور می‌کنند در جراحی فک، فک شکسته می‌شود اما چنین نیست بلکه جراح فکها را با عمل جراحی از هم جدا می‌نماید.

روش‌های گوناگونی برای این عمل جراحی وجود دارد از جمله چند قطعه سازی یا سگمنتالیسم که در آن جراح فک را به چند قطعه تقسیم می‌کند آنها را به موقعیت مورد نظر جابجا نماید. در روش یک قطعه، این کار انجام نمیشود.

به ‌طور کلی جراح چانه را عقب کشیده و برش‌هایی در داخل دهان ایجاد می‌کند. در بیشتر موارد برش‌ها در سطح داخلی دهان ایجاد می‌شود اما گاهی ممکن است برش در گونه ایجاد شود تا مشکلات فک پایین اصلاح گردد.

جراح برای اصلاح فک بالا برشی در لب بالا در قاعده بینی (در سطح داخلی دهان) ایجاد می‌نماید. سپس بافت لثه بالا زده می‌شود و برشی در استخوان فک بالا ایجاد می‌گردد تا آن را به موقعیت مطلوب جابه‌جا کند. سپس با استفاده از پیچ، پلیت یا ابزارهای دیگری فک را در موقعیت جدید تثبیت و پایدار می‌سازد.

در مورد فک پایین معمولاً برش در دندانهای عقل ایجاد شده و بافت لثه بالا زده می‌شود تا برش استخوان انجام شود. پس از این کار جراح می‌تواند کف دهان را جابه‌جا کند و همانند کشو آن را عقب تر یا جلو تر ببرد و در همانجا آن را تثبیت نماید.

آیا جراحی فک درد دارد؟

به علت بیهوشی عمومی در حین جراحی چیزی احساس نمی‌کنید. پس از جراحی ممکن است کمی درد و تورم احساس کنید که تجربه ‌ای مشابه کشیدن دندان عقل می‌باشد.

برای کاهش درد می‌توانید مسکن مصرف نمایید. ظرف یک تا سه هفته می‌توانید کارهای روزمره خود را از سر بگیرید.

خطرات و عوارض احتمالی جراحی فک چیست؟

این جراحی نیز همانند هر جراحی دیگری خطر خونریزی و عفونت را می‌تواند به دنبال داشته باشد. خطرات اختصاصی جراحی فک عبارتند از احتمال از دست دادن احساس در فک پایین به علت آسیب ‌دیدگی احتمالی عصب هایی که از داخل آن عبور می‌کنند. این آسیب ممکن است در حین جراحی اتفاق بیفتد. یکی دیگر از دلایل احتمالی آن تورم حاصل از جراحی است که بر عصب ها فشار وارد نموده است. معمولاً در کودکان این وضعیت موقتی بوده و دوباره احساس به فک پایین باز می‌گردد اما در بزرگسالان این وضعیت کمتر قابل پیش ‌بینی است.

خطرات دیگر جراحی فک عبارتند از احساس مورمور شدن ماندگار در لبها یا گونه، نادرست بودن موقعیت قطعات استخوان فک، مشکلات مفصل فک و آسیب دیدن دندان‌ها.

بهبودی پس از عمل

در ابتدا باید رژیم غذایی مایع داشته باشید چرا که عملکرد جویدن، دشوار و آزار دهنده خواهد بود. معمولاً نیازی به بستن فک (wired shut) نیست و معمولا پانسمان در داخل دهان انجام نمیشود بلکه تنها دهان بخیه میشود. معمولاً ظرف ۱۰ روز تا سه هفته بخیه کشیده می‌شود. به تدریج استخوان‌ها رشد کرده و به هم جوش می‌خورند و ظرف شش هفته احساس می‌کنید همه چیز به حالت طبیعی بازگشته است. سه ماه پس از عمل جراحی فک استخوان‌ها باید کاملاً جوش خورده باشند.

مراجعات بعدی

حدود یک هفته، سه هفته و شش هفته پس از عمل جراحی باید پزشک خود مراجعه کنید. احتمالاً شش هفته پس از آن نیز به ارتودنتیست مراجعه میکنید تا براکت تنظیم شود.

پس از اصلاح بایت، استهلاک و ساییدگی دندان‌ها کاهش یافته و روال طبیعی خود را طی می‌کند. همچنین توانایی جویدن بهبود می‌یابد. بسیاری از افراد به علت مشکلات مفصل یا استخوان فک، دائماً سطح داخلی گونه یا زبان خود را گاز می‌گیرند. پس از جراحی فک این مشکل نیز برطرف می‌شود.